REPÜLSİYON MOTOR

REPÜLSİYON MOTOR Yardımcı sargılı kondansatörlü motorlardan önce, yüksek kalkınma momentinin gerekli olduğu yerlerde hep repülsiyon motorlar kullanılıyordu. a) Repülsiyon Motorların Yapısı : Repülsiyon motorların statorları yardımcı sargılı motorların veya üç fazlı asenkron motorların statorlarına benzer. Yalnız ana sargısı olan bir yardımcı sargılı motorun statoru, repülsiyon motorun statorundan hiçbir farkı yoktur. Repülsiyon motorların statoruna yerleştirilen bir fazlı sargı yardımcı sargılı motorlarda olduğu gibidir. Bobinler sipiral (el sargı) şeklindedir. Repülsiyon motorun rotoru, doğru akım dinamo ve motor endüvisinin aynıdır. Yalnız repülsiyon motorlarda fırçalar kısa devre edilmiştir. b) Repülsiyon Motorun Çalışma Prensibi : Statordaki bir fazlı sargıya alternatif emk uygulandığında geçen ikim, sargının kutup sayısına göre kutuplar meydana getirir, iki kulplu stator sargısından geçen her hangi bir andaki alternatif akımın N ve S kutuplarını meydana getirdiğini kabul edelim. N kutbundan çıkan manyetik kuvvet çizgileri ortadaki endüviden geçerek S kutbuna gelirler, buradan da gövdeden N kutruna dönerler. Kutupların meydana getirdiği değişen manyetik akı, endüvi sargılarında emkler endükler. Kollektör dilimine sürtünen fırçala rın kutup ekseninde kısa devre edildiklerini kabul edelim. Endüvide endüklenen emklerin etkisi ile kısa devre fırçalardan endüklem akımı geçer. Endüvi bobinlerinden geçen akımlar kutup ekseninin bir tarafında bir yönde, diğer tarafında da ters yöndedir. Kısaca ifade edersek, değişen manyetik alan içinde bulunan endüvi sargılarında emkler endüklenir. Fırçalar kısa devre edilmiş olduğundan endüvi iletkenlerinden endüklem akımları geçer. Kutup ekseninin bir tarafındaki endüvi iletkenlerinden geçen akımlar bir yönde ise, diğer taraftaki iletkenlerden geçen akımlar ters yöndedir. Endüvi iletkenlerinden geçen bu akımlar endüvide N ve S kutuplarını meydana getirirler. Statorun N kutbunun karşısında endüvinin N kutbu, statorun S kutbunun karşısında da endüvinin S kutbu vardır. Karşılıklı olan aynı adlı bu N-N ve S-S kutuplan birbirini iterler. Kutupların itme kuvvetleri kutup ekseni doğrultusunda ve aynı zamanda birbirine zıt olduğu için endüvide bir döndürme momenti meydana getirmezler. Bu durumda endüvi dönmez. Fırçalan kutup ekseninin sağına kaydıralım. Kısa devreli fırçalardan geçen akım endüvi sargılardan da geçer. Endüvinin meydana getirdiği N ve S kutupları da fırçalarla birlikte kaymıştır .Statorun N kutbu endüvinin N kutbunu, statorun S kutbuna endüvinin S kutbunu iter. Bu itme kuvvetleri endüviüzerinde bir döndürme momenti meydana getirirler. Endüvi bu döndürme momentinin etkisi ile saat ibresi yönünde dönmeye başlar. Saat ibresinin ters yönde kaydırdığımızda, endüvi kutupları da bu yöne fırçalar kadar kayar. Statorun N kutbu endüvinin N kutbunu, statorun S kutbu da endüvinin S kutbunu saat ibresinin ters yönün de iterler. Meydana gelon döndürme momenti endüviyi saat ibresinin ters yönünde döndürür. Fırçalan kutup ekseninden 90° kaydırdığımızda, endüvide endüklenen emkler birbirini yok ettikleri için, fırçalar arasındaki emle sıfır olur. Kısa devre edilen fırçalardan akım geçmez. Endüvi sargılarından akım geçmeyince, endüvide kutuplar meydana gelmez. Stator kutuplarının etkileyeceği endüvi kutupları olmayınca döndürme momenti meydana gelmez ve endüvide dönmez. Statora uygulanan alternatif akım yön değiştirdiğinde statorun kutupları değişirken, endüvinin de kutupları değiştiği için endüvi fırçaları kaydırdığımız yönde dönmesine devam eder. Dönen endüvide meydana gelen kutuplar, fırça ve kollektör dilimleri yardımı ile daima aynı yerde, yani fırçaların hizasında bulunurlar. Endüvi döndüğü halde endüvinin kutupları dönmez. Statorun kutupları endüvinin kutuplarını itmeye devam ederek endüvinin dönmesini sağlarlar. Endüvideki doğru akım sargılarının altına sincap kafes (kısa devreli rotor sargısı) sargısı yerleştirilerek yapılan motora Repülsiyon Startlı Asenkron Motor denir.